"The flow of refugees from Africa and the Middle East into Western Europe has provoked a set of reactions strikingly similar to those we display on learning we have a terminal illness, according to the schema described by Elisabeth Kübler-Ross in her classic study On Death and Dying. First there is denial: ‘It’s not so serious, let’s just ignore it’ (we don’t hear much of this any longer). Then there is anger – how can this happen to me? – which explodes when denial is no longer plausible: ‘Refugees are a threat to our way of life; Muslim fundamentalists are hiding among them; they have to be stopped!’ There is bargaining: ‘OK, let’s decide on quotas; let them have refugee camps in their own countries.’ There is depression: ‘We are lost, Europe is turning into Europastan!’ What we haven’t yet seen is Kübler-Ross’s fifth stage, acceptance, which in this case would involve the drawing up of an all-European plan to deal with the refugees."
- Slavoj Žižek on the refugee crisis (2015)
Interessante invalshoek van Slavoj Žižek, die het proces van verlies of overlijden vergelijkt met de vluchtelingen crisis die momenteel gaande is. Ik ben vooral gefascineerd door deze vergelijking die hij maakt met de dood en dat de dood een veelvoorkomend fenomeen is in de situatie rondom vluchtelingen naast alle geo-politieke machtsverhoudingen en discussies over wat wel en niet ethisch verantwoord is. Media verslaggeving gaat vaker over de acceptatie of weigering van potentiële asielzoekers, de strijd tussen landen en leiders, en hoe vluchtelingen worden afgestopt door grenzen en militanten. Er verdrinken zoveel vluchtelingen dat het bijna een normaal gegeven is dat dit gebeurd, ondergeschikt aan het grotere verhaal. Maar wat is er nou erger dan de dood van een naaste of geliefde? Met dit gegeven wilde ik spelen en vooral betrekken tot mijzelf. Mijzelf en mijn collectief. De kinderen, mannen en vrouwen die in de zee verloren zijn gegaan hebben nooit een goed afscheid kunnen nemen. Ik daarentegen, kan dat wel. Ik bevind mij niet in een vluchtelingen situatie. De grenzen om mij heen beschermen mij van een soortgelijke situatie. Ik voel me veilig. Maar wat als zoiets hier afspeelt, wat als, ergens in de verre toekomst, dit ook in ons land zou kunnen plaatsvinden? Ik wilde daarom van deze gelegenheid gebruik maken om met mijn collectief een open afscheidsbrief de wereld in sturen. Een afscheidsbrief waar we in alle eerlijkheid en openheid een afcheid nemen van alles wat ons lief is, ons laatste afscheid, van de wereld.